Nieznane dziedzictwo druidów

Starożytni greccy podróżnicy opisywali Celtów jako plemię krwiożerczych troglodytów i szaleńców, którzy wrzucali własne dzieci do rzeki, brodzili z mieczami w morzu i brutalnie gwałcili swych gości. Skąd wzięła się taka ocena nie wiadomo, bo prawdopodobnie cywilizacja celtycka była na znacznie wyższym poziomie niż sądzono.

„Ważne, jeśli to prawda”. XIX-wieczny pisarz i historyk Alexander Kinglake chciał, by ta właśnie sentencja wyryta była nad drzwiami wszystkich kościołów. Słowa te przypominają się raz po raz w trakcie lektury najnowszej książki Grahama Robba, znakomitego biografa i historyka. Jeżeli weźmiemy zawarte w tej publikacji rewelacje za dobrą monetę, dzieło to powinno całkowicie zburzyć nasze istniejące od dwóch tysięcy lat wyobrażenie o epoce żelaza w Wielkiej Brytanii i Europie. Dowiadujemy się bowiem, że szereg naukowych odkryć jest o kilka stuleci starszych niż sądziliśmy.
REKLAMA

Autor przyjmuje sceptyczną postawę i drobiazgowo sprawdza swe hipotezy, prezentując swoje przełomowe wnioski w bardzo przekonujący i bezkompromisowy sposób. Jak sam zauważa z ironią, „każdy, kto pisze o druidach i tajemnej komunikacji na łonie natury, albo twierdzi, że odnalazł przecięcie słonecznych dróg Śródziemia na jakimś polu, ulicy, stacji kolejowej lub w kopalni cementu, siłą rzeczy traktowany będzie jako krzewiciel zabobonu”. Z zapisanych eleganckim językiem stronic książki wyłania się istny cud starożytnego świata: pierwszy rzetelny opis druidzkiej nauki i jej osiągnięć, w tym najwcześniejszej dokładnej mapy naszego kontynentu. O ile rzecz jasna to prawda.

Rozpoczynając swą wyprawę w małej chatce w Oxfordshire, Robb przedstawia kilka zagadek, na jakie natknął się, gdy przygotowywał podróżniczą książkę „The Discovery of France”, uhonorowaną nagrodą Ondaatje.

Owe tajemnice wiążą się z Drogą Heraklejską (Via Heraklea), starożytnym szlakiem, który biegł w prostej linii przez 1600 kilometrów od wysuniętego najbardziej na południe punktu Półwyspu Iberyjskiego aż do Alp. Wzdłuż trasy tej leżało kilka celtyckich osad noszących nazwę Mediolanum.

Po przestudiowaniu zdjęć satelitarnych (które wcale nie są łatwo dostępne dla niezależnych naukowców) oraz kilku wyjazdach badawczych Robb wpadł na trop dwóch niezwykłych odkryć. Po pierwsze, cała Droga Heraklejska, prosta niczym strzała, odpowiada pozycji Słońca wschodzącego i zachodzącego podczas przesilenia. Po drugie, po połączeniu na mapie celtyckich osad Mediolanum otrzymamy linię pokrywającą się z odcinkami drogi rzymskiej, które prowadziły nie do rzymskich miast, ale do położonych dalej celtyckich osiedli warownych, zwanych oppidami.

Patrząc z tej perspektywy, relacje starożytnych najeźdźców z Italii powinny skrywać tajemnice pokonanych przez nich ludów. Kawałek po kawałku objawia się mapa antycznego świata, wyznaczona precyzyjnie dzięki obserwacji ciał niebieskich – rozległa sieć południków i osi, która posłużyła jako narzędzie celtyckiej kolonizacji Europy, określała rozmieszczenie osad oraz miejsc kultu, a później została niemal całkowicie wymazana z historii świata. Oględnie mówiąc, dotychczas zupełnie inaczej postrzegaliśmy Celtów, których język nie przetrwał, a reputacja mocno ucierpiała na skutek przekłamań ich następców.

Począwszy od VI wieku przed naszą erą greccy podróżnicy opisywali Celtów jako plemię krwiożerczych troglodytów i szaleńców, którzy wrzucali własne dzieci do rzeki, brodzili z mieczami w morzu i brutalnie gwałcili swych gości. „Nie trzeba być antropologiem, by domyślić się – zauważa Robb – że przybysze prawdopodobnie byli świadkami obrzędów chrztu, ceremonii poświęcenia broni bogom niższego świata oraz uprzejmego obyczaju dzielenia łoża z nieznajomymi”.

Późniejsi goście, gładko ogoleni i odziani w togi Rzymianie odwiedzający krainy zwane Gallia Bracata i Gallia Comata – czyli dosłownie Galią Spodniową i Galią Włochatą – byli przerażeni zamiłowaniem tubylców do praktycznych nogawek oraz wymyślnych wąsów. Zdziwili się też, że miejscowi nie porozumiewają się w koszmarnym języku galijskim, ale biegle władają greką.

Gdy rzymska militarna machina podbijała Europę, przedstawianie Celtów jako leśnych dzikusów nie było już podyktowane tylko włoskim snobizmem, ale głównie wymogami propagandy.

Kiedy Rzymianie zjawili się po drugiej stronie Alp, według Robba zastali cywilizację, której techniczne osiągnięcia były co prawda inne, ale równie zaawansowane, co ich własne.

Galią rządziła grupa uczonych kapłanów, którzy prowadzili obserwację ciał niebieskich, starając się odwzorować ich ruch na Ziemi. Rozbudowana sieć dróg umożliwiała szybki przejazd flocie wyjątkowych, nowoczesnych jak na tamtą epokę rydwanów („prawie wszystkie łacińskie określenia pojazdów kołowych pochodzą z języka galijskiego”, zauważa Robb). Celtowie mieli wiedzę w zakresie astronomii oraz innych nauk, jakiej ich następcy nie zdobyli przez kolejny tysiąc lat. Galia jawiła się Rzymianom, prezentującym wybitnie wojskową mentalność, jako enigmatyczne miejsce. Kiedy Juliusz Cezar najechał te tereny, nie cofnął się przed ludobójstwem – przez co nawet jego rodak Pliniusz oskarżył go o humani generis iniuria, czyli „zbrodnie przeciwko ludzkości”. Znaczna część celtyckiej wiedzy zniknęła wraz z samymi druidami w głębokim lesie i nigdy już nie została ponownie odkryta.

Co najważniejsze, sugeruje Robb, Cezarowi nie udało się „rozpracować” Celtów. Słowo „druid” większości z nas kojarzy się z magiem w białej szacie z sierpem, połączeniem Panoramiksa z hipisem z Glastonbury. (Powołując się na wizerunki na galijskich kotłach, Robb twierdzi, że druidzi ubierali się raczej w obcisłe stroje przypominające z wyglądu korę dębu, co pozwalało im łatwo kamuflować się w lesie. Był to zresztą jeden z powodów, dla których Cezar nienawidził walczyć z ich armią). Szkolenie druidzkich nowicjuszy trwało podobno aż dwadzieścia lat, jednak owi wybitni galijscy uczeni nie pozostawili po sobie żadnych dokumentów pisanych. Podobnie jak ich drewniane domy, ich wiedza nie przetrwała próby czasu. Czy i jak zatem można odkryć ich sekrety?

Robb udziela na to pytanie odpowiedzi, która stanowi centralny wątek jego książki. Autor przybliża całą masę odkryć. Jedną z osobliwości, które najbardziej zadziwiają współczesnych badaczy, jest kształt planu celtyckich świątyni: owe koślawe prostokąty wydają się mimo wszystko dość konsekwentne w swej nieregularności. Dzięki skrupulatnemu odtworzeniu programu druidzkiej edukacji, która kładła istotny, religijny wręcz nacisk na odzwierciedlenie niebiańskich wzorców w niższym „Śródziemiu” naszego świata, Robb dokonał niesamowitego odkrycia. Otóż te nieregularne prostokąty idealnie odpowiadają metodzie wyznaczania geometrycznej elipsy, a więc obrazu biegu Słońca na niebie. Dotychczas sądzono, że technika ta nie była znana w zachodnim świecie aż do XVI wieku.

Autor wysuwa liczne kolejne hipotezy, poparte uważnymi lekturami, matematycznymi wyliczeniami oraz drobiazgowymi dociekaniami naukowymi. Obserwując południki i równik niebieski, druidzi sporządzili przy pomocy swego atlasu niebios mapę całego kontynentu, dostatecznie dokładną pod względem współrzędnych, by umożliwić celtyckiej diasporze ekspansję na wschód Europy.

Robb dowodzi, że zawijasy i wzorki na celtyckich dziełach sztuki są odbiciem ścisłych matematycznych prawideł, a być może nawet kryją nawigacyjne i kartograficzne sekrety, mozolnie zgłębiane i zaszyfrowane przez druidów.

Robb prezentuje swe rewelacje z talentem godnym showmana, z pewną dozą skromności, ale i świadomością, że ujawnia w swej książce nieznaną przez tysiąclecia historię Brytanii i Europy w epoce żelaza. Na każdej niemal stronie pojawiają się nowe rozwiązania starych zagadek – niektóre tak śmiałe, że można roześmiać się w głos. Wytypowanie nowej lokalizacji Uxellodunum, miejsca ostatniej przegranej bitwy Galów we Francji, to jedno, ale już sugestie, gdzie może znajdować się dwór króla Artura, albo w którym jeziorze należy szukać miecza Excalibur, to już zupełnie inny kaliber. Robb uznał jednak, że czytelnikom warto zaserwować i takie ciekawostki.

więcej
http://strefatajemnic.onet.pl/nieznane-dziedzictwo-druidow/4b1fs